1970' illərdə Amərikada HipHop'un doğuşu ilə birlikdə gələn küləklər bütün cətinliklərə baxmayaraq yayilmaöğa başlayirdi...
1970' illerde Amerikada HipHop'un dogushu ile birlikde gelen kulekler butun cetinliklere baxmayaraq yayilmaga bashlayirdi. Rap, ag kutleler terefinden coxda yaxshi qarshilanmirdi ve bir cox tenqidlere meruz qalirdi. Butun musiqi mutexesisleri rap' yolunu coxda gede bilmeyeceyini deyirdiler. Onlara gore rap medeniyyeti zencilerin oz ichlerinde boyuyecek ve oz ichlerinde de yox olub gedecekdir. Lakin rap, ag musiqi olan "rock"u kolgede buraxmagi bacarmishdi ve gederek avropada yayilmaga bashlayirdi. Fransada, Almaniyada ve sair avropa olkelerinde oz kutlelerini qisa bir zamanda yigmagi bacarmishdi. Rap artiq sadece zenci musiqisi yox, dunya musiqisine addim atacaq yegane janr idi. Azerbaycanda rap kulekleri 1990' illerde esmeye bashlamishdi. SSSR esaretinden yenice cixmish bir olke ucun yep-yeni bir janr halina gelen rap, coxda tentene ile qarshilanmadi. 70' il rus esaretinde qalan Azerbaycan musteqilliyini yenice elde etmishdi ve o vaxta qeder tv'ler ve radio'lar ruslara bagli yayinlar edirdiler. Nehayet 90' illerde Azerbaycanda "milli Qehraman" kimi taninan Cingiz Mustafayev Azerbaycana rapi tanidir. Bir coxlarina gore C.Mustafayev rapper kimi bilinmesine baxmayaraq, C.Mustafayeve rapper adi yox, bir ilki gercekleshdiren, rapi tanidan, rapi kutleye teqdim eden shexs kimi tanimlasaq yanilmariq. Neticede Azerbaycanda ilk "Disco Club"un achilmasinda cox boyuk rolu olmush ve ilk diskoteka C.Mustafayev sayesinde achilmishdir. O vaxtlar baki kucelerinde seslenen zenci musiqi orneklerinden Dr.Alban, Snap, C-Block ve s. seslenirdi. Belelikle C.Mustafayev ilk defe zenci musiqini Azerbaycana getiren shexs kimi Azerbaycan rap tarixine adini yazdi. Rap'in gelishine qeder Azerbaycanda qedim janr "meyxana" var idi ki, buda ashagi seviyyeli janr oldugu ucun efirlerde yayinlanmirdi. Meyxananin rap'e yaxinligi: Meyxanada enyi rapde oldugu kimi qafiye shekilinde deyilirdi. Bakida daha cox yayqin hala gelmish meyxana medeniyyeti, kucelerde cavanlar terefinden deyirlidi. Kuce seneti qebul olunan meyxana "elit" tebeqeler terefinden alqishlanmirdi. Nece ki, RAP'de "freestyle" anlayishi oldugu kimi, meyxanada da "deyishme" anlayishi movcud idi. Belelikle azerbaycanda rap'i ilk icra eden Anar Nagilbaz olur ve tarixe kecir. O zamanlar Azerbaycanin dovlet kanali AzTV1'de yayinlanan "7'den 70'e" adli ushaqlar arasi musiqi yarishmasi kecirilirdi. Ve ushaqlar orada oz istedadlarini gostermeye chalishirdi. Bunlarin ichinde ferqlenen bir janr var idi ki, bunun soundlari, terzi o birilerine hech benzemirdi. Bu azerbaycanda ilk rap sound'u olaraq bilinen A.Nagilbaz'in "Kasiblarin Mahni"si parcasi idi. "et baha, yag baha, un baha" kimi sozlerden ibaret bu parca kimleri terefinden gulushle, kimleri terefinden ise dushunce ile qarshilandi. Artiq rap'in ilk havalari yayilmaga bashlayirdi. Artiq rap'in azewrbaycanda mueyyen kutlesi var idi. Cavanlar bu musiqilere maraq gosterir ve mashinlarda azerice rap'ler eshidilirdi. Yenede elit tebeqeler terefinden qebul edilmeyen rap, kuce seneti deyilerek redd edildi. Ve nehayet Nagilbaz 1993' ilde Azerbaycanin ve ozunun ilk rap albomunu musiqi bazarina cixarir. Ve gozlenilenden daha cox satish elde edir. Artiq azerbaycanda rap, inkishaf etmeye bashlayirdi ve bu ishe maraq gosteren bir cox genc var idi. Bu ishde ozlerini isbatlamaq isteyen genclerin sayi her gun daha da artiqdi. Bununlada ANS TV'de kecirilen "Vetenperver musiqi" yarishmasinda qalib gelen DEYIRMAN adli bir qrup ortaya cixir. 4 neferden ibaret Deyirman qrupunun cixish etdiyi ilk parca ise "Azerbaycan" adlanirdi. Milli musiqi ile sintezlenmish bu parca Deyirmanin yerini bu bazarda mohkemlendirirdi. Onun ardinca sozleri turk soz ustadi Ozan Arif'e aid olan "Ya Qarabag Ya Olum" adli sheiri rap'leshdirerek kutleye teqdim edir ve bu parca bomba kimi partlayish elde edir ve Deyirman demek olar ki, her kes terefinden taninirdi. Onun ardinca Elshad Hose "Hayat Deyishilmezdir" adli albomunu cixarir. Bu janra maraq gosterenlerin sayi her kecen gun artmaga bashlayir. 2000' ilde A.Nagilbaz, yeni bir proyetkle ortaya cixir. "Azeri Image Service" adlanan bu proyekt, bir coxlarina vaz kecilmez furset olur. Nagilbazin bashchiligi altinda gercekleshdirilen bu lahiyede bir coxlari adlarini bu kutleye chatdirmaga chalishir. Bunlardan Mc Rain, New Life, Qara Mehdi ve bashqalari istedadlarini gosterirler. Neticede Azerbaycanda ilk "qadin MC" olaraq tarixe kecen McRain, mehz "Azeri Image Service" lahiyesinden cixir ve ilk qadin Mc unvanini qazanir. Gorduyu ishlerle rap'in sadece oglanlar ucun yaranmadigini isbatlayir. Direyi coxda guclu olmayan "A.I.M" proyektinden cixanlar bir cox rap party'ler teshkil edirler. Ve bu proyekt sona chatir. 2000' illerde RAPressia CLAN adi bir rap birlik yaranir.Azerbaycan rap kutlesine "underground" anlayishini ashilayan ilkinlerden biri kimi tarix olur. Mentlerinde soyush, siyasi tendiq, kimi agir tenqidler yer alirdi. Yeralti tipli party'lerle rap kutlesine achilirdi. RAPressia CLAN'a gore soz mehdudiyeti kimi deyerlendirilirdi ozlerine edilen butun bunlar. Azerbaycan rap'i bir daha bir cox birliklerle bu bazara achilir; East Pride Clan, Caspian Clan ve saireleri.Daha sonralar East Pride Clan'la RAPressia CLAN birlikde bir cox proyektlere imza ataraq bir cox yeralti party'ler teshkil edir. East Pride Clan'la RAPressia'nin dostlugu rap kutle ucun bir cox deyerli sheyler edir. Ve yeralti kutleler terefinden desteklenirdi. 2004' ilde azerbaycanin bir TvKanalinda "Men De Varam" adli rap musabiqesi kecirilir ve istedadlar ortaya cixmaga bashlayirdi. Bunlarin ichinden cixanlarin arasindan Azerbaycan Rap'i ucun boyuk sheyler edecekler arasinda Uranda yer alir. Ve qisa bir zamanda her kesin dinlediyi mc olaraq yadda qalir. Musabiqenin bitmesi ile bir klip cixarir. Hele musabiqenin bitmesine bir hefte qalmish oz albomunu cixarir "Hormetle Uran" adlanan bu albom kutle terefinden beyenilir. Caspian Clan'a aid olan mc, Uran ozunu bu ishde isbatlamish olur. Azerbaycanda rap artiq yayilir ve bu ishe maraq gosterenlerin sayi artirdi. Tv'lerde azeri rap klipler yayinlanir, radiolarda rap verilishler achilir ve seslendirilirdi... Davami olacaq...
Baxilib: 1029 | Daxil Edib: elik_309 | Reytinq: 0.0/0 |
